17. mai feirar vi Norge sin nasjonaldag. Vi feirar då at Norge fekk si eiga grunnlov i 1814. Grunnlova vart samrøystes vedteken av Riksforsamlinga på Eidsvold 16. mai 1814, men vart først signert av presidentskapen 17. mai.
Vi har mykje å feire og vere glade for når vi heisar flagga og går i tog 17. mai. Grunnlova er sett saman av paragrafar som lovfestar demokratiet og fridomen vi har i Norge. Ein av paragrafane vi feirar er paragraf nummer 100. Der står det «ytringsfridom skal det vere».
Ytringsfridomen var viktig også i 1814, sjølv om lovteksten då heitte «Trykkefrihed bør finde Sted». Det er når vi samanliknar oss med andre land, at vi verkeleg ser kor heldige vi er i Norge. I Grunnlova frå 1814 står det «alle har rett til å ytre seg frimodig om statsstyringa og kva anna emne som helst». For oss er det sjølvsagt at vi har rett til å ytre oss kritisk til dei som sit med makta. Det er til og med forventa at folket skal følgje styresmakta med eit kritisk blikk.
Vi har eit demokrati som legg opp til at vi kan ha ulike meiningar, og kan argumentere for vårt syn. Om nokon misbrukar makta dei har fått tildelt, får det konsekvensar fordi vi har ei grunnlov som seier: «Alle har rett til innsyn i dokumenta til staten og kommunane og til å følgje forhandlingane i rettsmøte og folkevalde organ».
Alt dette er i grunnen sjølvsagt for oss, men andre stader i verda er dette noko som menneske kjempar og til og med dør for. Når vi på 17. mai tek på oss finstasen, går i tog og viftar med flagg, gjer vi det fordi vi feirar demokratiet og ytringsfridomen. Ein veit ofte ikkje kor godt ein har det før ein har mista det.
Ytringsfridomen står heldigvis sterkt i Norge. Vi er heldige som fritt kan seie det vi meiner, utan å frykte for straff eller livet vårt. Gratulerer med grunnlovsdagen!