«Huset er eit viktig symbol for ein kulturhistorisk kystby. Ta vare på det»

Ta vare på Malkeneshuset!

Eit viktig symbol for Florø som kulturhistorisk kystby

Florø by er ein av byane i Noreg som Riksantikvaren har peika ut som område av nasjonal kulturminneinteresse. No kan Kinn kommune vere i ferd med å fjerne eit viktig kriterium for ein slik status.

I 2021 utarbeidde «Nordplan» ein rapport om Kulturhistoriske verdiar i Hans Blomgate m.v. Vi siterer frå ein av konklusjonane: «Ved plassering av ein dobbel gymsal i området, kan volum og skala gå forbi ei tolegrense der ein øydelegg det historiske bylandskapet».

Flora Historielag har i fleire omgangar dei siste åra peika på dei kulturhistoriske verdiane som ligg i dette kvartalet. Den verneverdige prestebustaden ser no ut til å vere berga. Men det andre viktige bygget, Malkeneshuset, som var byen sitt første skolehus frå 1866 til 1890, er det no debatt om. Slik vi forstår det, kan det vere politisk fleirtal for å rive dette huset og bygge ein stor ny gymnastikksal til barneskolen på arealet.

Flora Historielag vil oppmode kommunen om å gå bort frå ei slik løysing, og vi håpar det er mogleg å la Malkeneshuset bli ståande der det er i dag. Gymnastikksalen kan etter vårt syn heller plasserast i området sør for barneskolen, i tilknyting til eksisterande bygningar.

Med bakgrunn i dette har Flora Historielag kome med følgjande innspel til detaljreguleringsplanen for området, som er lagt ut til offentleg høyring.

Innspel til reguleringsplanen:

«Detaljregulering for Hans Blomgate 30-44».

Viser til reguleringsplanen som er lagt ut til offentleg ettersyn med høyringsfrist 28. april.

Bakgrunn for innspel frå Flora Historielag:

I Flora Historielag sine statuttar er det mellom anna nedfelt at: «Flora Historielag skal vere ein pådrivar for at kulturminne kan bli tekne vare på i sitt opphavlege miljø».

Med dette som utgangspunkt har vi følgjande merknader til detaljreguleringsplanen:

Uttale:

Det første skolehuset i byen Florø («Malkeneshuset») stod ferdig i 1866, seks år etter at byen var grunnlagt. Dette er no eit av få hus som står igjen frå byen sitt første 10-år. Av andre hus som står igjen frå dette første 10-året, kan nemnast Strandgata 13 og Stenseth-bua. Alle husa er meir eller mindre påbygde/ombygde i ettertid.

Eksteriørmessig er Malkeneshuset det mest autentiske, slik det var i 1866. I tillegg til at dette huset var Florø sitt første skolehus i 24 år, har det i ettertid vore bustadhus samanhengande frå 1890. Familien som overtok huset i 1890—åra, og som huset har fått namn etter, var også med på å skape byen si historie. Både den første eigaren, Mikal Malkenes og deretter sonen Simon Malkenes, var nestorar mellom dei som bygde opp fiskeflåten i Florø, og Marie Malkenes dreiv losjiverksemd for tilreisande i huset i mange år frå 1926.

Flora Historielag vil på det sterkaste oppmode Kinn kommune om å ta vare på dette huset i sitt opphavlege miljø.

I alternativ 1 av detaljreguleringsplanen inngår Malkeneshuset som ein del av arealbruken, der det ligg i dag. Alternativ 1 av framlegg til arealplanen skisserer fleire ulike utkast til løysing. I eit av dei er gymnastikksalen for barneskolen plassert ved sida av Malkeneshuset med front mot gata i nord. Historielaget kan ikkje tilrå at gymnastikksalen blir plassert tett inntil Malkeneshuset. Vi er skeptiske til at den kan tilpassast arkitektonisk der. Det store bygget vil m.a. bli svært dominerande i høve dette relativt vesle huset med sin særeigne stil. Det vil setje eit heilt nytt preg på det sentrale byområdet, der m.a. sola blir utestengd i store deler av året, frå den grøne lunga med leikeparken.

Florø by er ein av byane i Noreg som Riksantikvaren har peika ut som område av nasjonal kulturminneinteresse. Plassering av ein av ein idrettshall/gymsal her, vil øydelegge enda meir av byen sitt historiske særpreg. Sitat frå rapport utarbeidd frå «Nordplan» i 2021, om Kulturhistoriske verdiar i Hans Blomgate m.v.: «Ved plassering av ein dobbel gymsal i området, kan volum og skala gå forbi ei tolegrense der ein øydelegg det historiske bylandskapet».

Historielaget har tidlegare peika på alternativt areal til gymnastikksal sør for barneskolen, i tilknyting til SFO-avdelinga mellom skolen og Storevatnet. Storleiken på og endeleg plassering av ein slik gymnastikksal får fagetaten uttale seg om. Historielaget ser også behovet for ein ny og funksjonell gymsal til skolen, men med synkande elevtal må kostnadene vurderast nøye. Her er det tre moment som kan nemnast.

Det eine er byggekostnaden med eit så stort bygg, som er planlagt fram mot Hans Blomgate. Det andre er driftskostnaden med oppvarming og reinhald. Det tredje er kostnaden med klargjering av tomta, dvs. innløysing av bustadeigedomar. Ved alternativ plassering av gymnastikksalen, kan kommunen spare kostnader til innløysing og riving av både Malkeneshuset og dei to bustadtomtene som ligg på arealet, eventuelt nytte noko av arealet til aldersbustadar.

Framtidig bruk av Malkeneshuset

Det viktigaste er å ta vare på huset der det ligg. Huset kan nyttast til m. a. eit bymuseum og evnt. kunstgalleri. Det kan sjåast i samanheng med både den gamle prestebustaden og det «nye» Kulturhuset (Tidlegare Samfunnshuset), i ein samla «kulturpakke» for Florø. Her bør det liggje eit stort framtidig potensiale, og svært interessante utfordringar for kulturavdelinga i Kinn kommune – i samarbeid med frivillige lag og organisasjonar i Florø by.